تارکشی. تون کشی. بستن رشته های تار روی میله های بالا و پائینی دار توسط چلّه کش. با توجه به اینکه چلّه یا تار پایه و اساس کار فرش بافی است، چلّه کشی را می توان مهمترین و حساسترین مرحله کار فرش بافی دانست؛ زیرا هرگونه نابسامانی و بی نظمی در چلّه کشی بر بنا و اساس این دستباف آسیب می زند. چلّه کشی بر روی انواع دارها ازجمله ایستاده (عمودی) یا خوابیده (افقی) به دو گونه انجام می شود:
- چلّه کشی نامتقارن (فارسی)؛
- چلّه کشی متقارن (ترکی) یا چلّه دوطرفه.
در هر دو مورد فوق به توضیحات ذیل مدخل های «چلّه دوان» و نیز «چلّه کشی دو صفحه ای» و «چلّه کشی یک صفحه ای» مراجعه کنید. هنگام چلّه کشی باید به نکات زیر توجه شود:
- نکاتی که قبل از شروع کار باید به آنها توجه گردد
- استحکام دار و قدرت تحمل آن با توجه به فشار چشمگیری که تارها بر دار وارد می سازد؛
- تنظیم چلّه ها با توجه به تناسب عرض و طول فرش مورد نظر و رج شمار آن در روی دستگاه دار؛
- محاسبه تعداد تار با توجه به نقشه فرش که حاوی رج شمار و اندازه های مورد نظر است؛
- انتخاب نخ مناسب با طرح و نقشه فرش از جهت جنس، نمره، لا، و مقاومت لازم (جدول تناسب مواد مصرفی به نسبت رج شمار، پیوست)؛
- استقرار دار از لحاظ عمود بودن چپ رو و راست رو با سر دار و زیر دار.
- نکاتی که هنگام چلّه کشی باید به آنها توجه شود
- کشش تارها در تمام مدت چلّه کشی یکنواخت و یکدست انجام شود؛
- نخ چلّه از لحاظ فاصله نخ ها در سر دار و زیر دار یکنواخت پخش شود؛
- تعداد تار در دو نیمه راست و چپ کار هم اندازه باشد تا فشار تارها بر دستگاه به درستی تقسیم و در عین حال مرکز فرش مشخص شود. برای این کار بافندگان بر روی سر دار و زیر دار خطوطی مانند درجه بندی خط کش می کشند یا میخ هایی می کوبند.
- فاصله نخ چلّه در فرش ها برای بافت های گوناگون با توجه به قطر نخ تار و رج شمار آن تنظیم شود.