تاریخچه فرش

قدیمی‌ترین نمونهٔ قالی ایرانی که یافته شده قالیچه‌ای است با نقوش اصیل هخامنشی که در گور یخ‌زدهٔ یکی از فرمانروایان سکایی در درهٔ پازیریک در ۸۰ کیلومتری مغولستان بیرونی پیدا شده و قالی پازیریک نامیده می‌شود. پژوهشگران این قالی را از دست‌بافت‌های پارت‌ها و یا مادها می‌دانند.[نیازمند منبع] ( تاریخچه فرش )

قالی ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده. گزنفون تاریخ‌نگار یونانی در کتاب سیرت کوروش می‌نویسد: «ایرانیان برای این‌که بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود می‌گسترند.»

 

سالنامهٔ چینی سوئی‌سو در دورهٔ ساسانی از فرش پشمی ایران به عنوان کالای وارداتی به چین نام می‌برد.

فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفون نیز به خاطر شکوهش بازتاب گسترده‌ای در ادبیات اسلامی داشته‌است.

هم‌اکنون ۴۰ درصد صادرات قالی ایرانی از طریق استان آذربایجان شرقی صورت می‌گیرد.[ تاریخچه فرش ]

مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات فرش دستبافت
یکی از پدیده‌های قابل توجه در سالهای اخیر روند رو به رشد جهانی شدن است. کشور ما نیز به منظور گسترش صادرات غیر نفتی و حضور در بازارهای جهانی درصدد پیوستن به سازمان تجارت جهانی(WTO) برآمده و در حال حاضر عضو ناظر این سازمان است. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد صنعت فرش دستبافت است. شاخص توان رقابت صادراتی فرش دستبافت ۶۵ رج ابریشمی اصفهان برابر با ۸۸/۰ است و بیانگر این است که فرش دستبافت ۶۵ رج ابریشمی استان اصفهان در شرایط فعلی در بازارهای جهانی دارای توان رقابت است. شاخص مزیت نسبی نیز بر اساس هزینه واحد که همان مزیت رقابتی واقعی در شرایط رقابت آزاد شرایط بعد از پیوستن ایران به (WTO) است، برابر با ۷۹/۰ و نشان دهنده مزیت نسبی این استان در تولید فرش مذکور می‌باشد.
فرش ایرانی متعلق به سال‌های ۱۵۴۲ – ۱۵۴۳ میلادی که در موزه پولدی پزولی ایتالیا نگهداری می‌شود.
تاریخچه قالی ایران قبل از اسلام
تاریخ فرش ایران دارای خلا بسیاری می‌باشد و در زمان حال کمابیش با کمی شواهد دراین زمینه مانند مدارک تاریخی و ادبی مستدل و یا نقاشی‌های قدیمی اصیل که فرش‌های قدیمی را تجسم می‌کند رو به رویی زیرا قالی‌ها و منسوجات و اشیاء مورد استفاده عمرشان بسیار کوتاه تر از مصنوعات هنری دست ساز دیگر مانند سفال لعابینه یا فلز است.محققین برای شواهدشان بر منابع اولیه نظیرانجیلو آثار هومر و بسیاری از مولفین و نویسندگان دیگر به جهت جبران فقدان شواهد تاریخی مذکور تکیه دارند متأسفانه آن ها با اتکا به ترجمه های موجود اولیه اغلب به خاطر خطای ترجمه و عدم درک درست گمراه شدند بی فایده نیست اگر کلمهٔ قالی را در زبان‌های گوناگون اروپایی ریشه یابی کنیم به کلمه‌هایی مثل لغت آلمانی/teapich/لغت فرانسوی /tapez/و کلمهٔ چینی /tat yug/برخوردمی کنیم که از لغتی باریشهٔ /tab/به معنی رسیدن مشتق شده و کلمهٔ یونانی به انضمام لغت‌های بعدی اروپایی برای فرش نیز از این ریشهٔ قدیمی ایرانی برگرفته شده اند قدمت صنعت قالی بافی دقیقا و به طور واضح درایران ثبت نشده اند ولی حدودا قابل استنباط است بعضی از نویسندگان حتی این نظریه را که قالی بافی ایران شروع شده را رد می کنند.[ تاریخچه فرش ]

نماد و نشانه شناسی در فرش ایران
در هنر قالی بافی ایرانی به مثابهٔ یک هنر آن چه از نظرها دور ماند ارتباط خالق آن با جهان پیرامونی می باشد که تجلی آن را به بی واسطه ترین و مستقیم ترین وجه در آثار مشاهده می‌کنیم. قالی باف ایرانی که از باورهای مذهبی اسطوره ای خود در هیچ زمانی سترون نشده تفاوت عمده اش با هنرمند غربی در رابطهٔ متافیزیکی با زمین می‌باشد. قالی باف شرقی و به خصوص تیرهٔ آریاییان یعنی بافنده و طراح ایرانی زمین را گستردهٔ معاد و معاش دانسته شاید از همین جهت می باشد که در قالی شرقی هر نقش به عنصری نشانه گون از جهان بالایی تبدیل می گردد شاید به همین دلیل می باشد که اندازهٔ نقش هایی که او می زند به بزرگی نقش‌هایی که خداوندگارش می زند می باشد بنابراین گسترده و پنهانی قالی و آوردگاهی می گردد تا به مدد قوهٔ خلاقه پیرامون خود را محاکات کند و تلفیق ذوق و مشاهده رابر آن جایی بپاشاند که پس برخاک قدم بگذارد ممنوعیت نه چندان مستند به مدرک معتبر نقش حیوان با صورت انسان زدن و بدون آن که خود بخواهد عرصه‌ای را بر هنرمند قالی باف باز می کند که او را در گستردهٔ اشکال تجریدی قائم به فیگور جلو می برد نقش در قالی ایران هرگز به حوزهٔ ها و یه محض نخواهد رسید و در تجریدی ترین شکل خود و انتزاعی از ماهیت شکل برای رسیدن به وجود آن می‌باشد[ تاریخچه فرش ]

سیمای کلی از تاریخ فرش وفرش بافی درایران وجهان
فرش ایران و بحث درخصوص تاریخ ان همواره یکی از مسائل موردعلاقه شرق شناسان اعم از ایرانی و غیرایرانی بوده اما از آنجایی که اغلب مطالعات انجام گرفته دراین باره فاقد بنیاد علمی وبه تعبیر دیگر از مبنای صحیح برخوردار نمی باشد در اغلب موارد با نتایج سراسر نادرست وحتی مغرضانه همراه بوده علاقه به تحقیق در مورد قالی ایرانی و سوابق تاریخی ان بیشتر از یکصدسال می باشدکه توجه محققان غربی رابه خود معطوف کرده است اما از آنجایی که توجه به هنر دیرینهٔ شرق دربسیاری موارد با اهداف غیرباستان‌شناختی همراه بوده کوشیده اند که دربسیاری موارد از جمله تاریخ و تاریخ فرش بافی ایران را سراسر مخدوش کرده و با برخی تصاویر غلط و استنتاجات شتابزدهٔ آن را به هنر ترک و قبایل اسیای مرکزی مرتبط گردانند که به ان پرداخت خواهیم کردبه گفتهٔ دکتر سیروس پرهام هنرهایی مانند قالی بافی که اختصاص به منطقه خاور نزدیک و خاورمیانه وبه ویزه ایران

و قفقاز و ترکمنستان و آسیای صغیر و افغانستان داشته است ازهمان اول برای هنرشناسان عربی معمایی آزاردهنده بوده و چون نه به یونان ورم و تمدن وفرهنگ باختری چسبیده می شد و نه به مسیحیت و نه می توانسته دستاورد یا دستاموز مستعمره نشین‌ها باشد اما دیری نپایید که از برکت /درایت/تنی چند از باستان شناسان امپراطوری پروس وراه حل معما کشف گردید و قالیبافی هنر و صنعتی قلمداد گردید و در جوار و در پناه مغرب زمین و مسیحیت رشد کرده است و اعتلا گردید[ تاریخچه فرش ]

فرش‌های پیش از اسلام
ازسال هزارونهصدوشصت وشش که هانس ولف نوشت درفنون صنعتی ایران فرش بافی اهمیت زیادی دارد و با این حال اطلاعات کلی در چگونگی تکامل اولیهٔ آن در اختیار ماست تابه حال دانسته‌های جدید ناچیزی در دست نیست. درحقیقت به شواهد و مدارک در مورد انواع منسوجات پیش از اسلام در اسلام به طور بسیار پراکنده است و ضرورت دارد با بررسی این گونه منسوجات باقی‌مانده که تابه امروز و آنانی که در آثار هنری و دیگر شواهد و مدارک و جنبه‌های غیرمستقیم بافت منعکس می‌باشد ان را کامل کردبه عنوان مثال دراین مورد می توان نقش‌های باقی‌مانده وشکل‌های خیالی به دست ما آمده از حفاری ها را ذکر کرد ۲ دراین درس تمرکز اصلی روی منسوجاتی است که به ما رسیده است و منظور آن نشان دادن گستردگی دامنهٔ این بافته‌های ایرانی و فنون کاربردی درانان درطول زمان وازان طریق فراهم اوردن یک زمینه برای پیگیری مرحله‌های تکمیلی بافت فرش<است کاردرهمتنیده شدن الیاف برای بافت پارچه درایران متعلق به هزارهٔ پنجم پیش ازمیلاداست دردوتابوت سفالی متعلق به دوره‌های دلما که محتوای انهابقایای جسدهای کودک هابوده است وهمین طورازپشتهٔ بی درسه گابی درکردستان اثرهایی ازمنسوجات نقش داروقطعه‌های دیگری سالم بدست امده ایینهٔ مسی زنگ زدهٔ نوع ایلامی ازگوردوم درسیلک واقع درشمال مرکزایران بدست امده که تاریخ ان حدود سه هزارسال پیش ازمیلاداست تکه‌هایی که به نظرمی ایدپارچهٔ نخی است ونخ ان به صورت e تابیده شده سالم اززیرخاک بدست امده است ومنسوجات دیگری ازدوره‌های بعدازهزارهٔ سوم نسبتاسالم مانده درتپه حصارواقع درشمال شرقی ایران دوخنجرمسی وقطعه‌هایی ازپارچهٔ سوخته درمحوطهٔ aaatازساختمان سوخته وباخاک یکسان گردیده‌ای بدست امده ودریک جای دیگرازان درگوری مربوط به بخش ای ای ای سی اثاری ازبست لباس وچوب بدست رسیده است